พาไปรู้จักกับ 10 นามสกุลเก่าแก่ของไทยในยุครัชกาลที่ 6 ที่สืบทอดคุณูปการมายาวนาน
ในห้วงเวลาแห่งการเปลี่ยนผ่านสู่ความเป็นสากลในสมัยรัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริให้ประชาชนไทยมี “นามสกุล” อย่างเป็นทางการ เพื่อประโยชน์ด้านการปกครองและเพื่อให้เทียบเคียงกับธรรมเนียมของนานาอารยประเทศ
พระองค์จึงทรงตราพระราชบัญญัติขนานนามสกุลขึ้นเมื่อวันที่ 22 มีนาคม พุทธศักราช 2455 นับเป็นจุดเริ่มต้นของการจารึกชื่อเสียงตระกูลต่างๆ ไว้อย่างเป็นระบบในประวัติศาสตร์ชาติไทย
บรรดานามสกุลที่ได้รับพระราชทานในยุคแรก ล้วนแต่เป็นตระกูลเก่าแก่ที่มีบทบาทสำคัญต่อบ้านเมืองมาอย่างยาวนาน ทั้งในฐานะขุนนาง นักปกครอง ข้าราชบริพาร และผู้ถวายงานรับใช้ใต้เบื้องพระยุคลบาท หลายตระกูลได้สืบทอดเกียรติภูมิและคุณงามความดีจากบรรพบุรุษมาอย่างต่อเนื่อง และบางสายยังมีความเกี่ยวเนื่องกับราชสกุลอย่างลึกซึ้ง
บทความนี้จะพาคุณไปรู้จัก 10 นามสกุลสำคัญที่มีหลักฐานทางประวัติศาสตร์บันทึกไว้อย่างชัดเจน เพื่อยืนยันถึงความดีความชอบและรากเหง้าทางสังคมในยุคบุกเบิกของการตั้งนามสกุลไทย
1. บุนนาค
ตระกูลเก่าแก่ที่มีต้นสายจากพ่อค้าชาวเปอร์เซียชื่อ “เฉกอะหมัด” ซึ่งเข้ามารับราชการในกรุงศรีอยุธยา ต่อเนื่องจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ เชื้อสายของบุนนาคหลายคนดำรงตำแหน่งขุนนางใหญ่ ผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน และมีสายสัมพันธ์กับราชวงศ์อย่างลึกซึ้ง
2. ณ บางช้าง
สืบเชื้อสายจากวงศ์พระร่วงแห่งกรุงศรีอยุธยา เป็นต้นตระกูลของท่านผู้หญิงนาค ภริยาเจ้าพระยาจักรี ผู้เป็นสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี และพระบรมราชชนนีของรัชกาลที่ 2 ตระกูลนี้แตกออกเป็นราชสกุลสำคัญหลายสาย เช่น กุญชร, ปราโมช, มาลากุล และสกุลดังอื่นๆ
3. วัชโรทัย
ต้นตระกูลคือพระยาอุทัยธรรม เจ้ากรมภูษามาลา ซึ่งถวายงานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา สืบทอดตำแหน่งด้านเครื่องแต่งกายหลวงต่อเนื่องมาจนถึงรัชกาลปัจจุบัน
4. สุจริตกุล
มีต้นสายจากขุนนางในราชสำนักอยุธยา เช่น หลวงอาสาสำแดง และท้าวสุจริตธำรง มีบทบาทในราชสำนักรัตนโกสินทร์ พระอัครมเหสีหลายพระองค์ เช่น พระนางเจ้าสุนันทา, พระนางเจ้าสว่างวัฒนา และพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี ล้วนมีเชื้อสายจากตระกูลนี้
5. ณ ป้อมเพชร
สืบเชื้อสายจากขุนนางอยุธยาที่ตั้งบ้านเรือนอยู่แถบป้อมเพชร ลูกหลานในยุครัตนโกสินทร์ เช่น พระสมุทบุรานุรักษ์ ได้รับพระกรุณาแต่งตั้งเป็น “พระยาชัยวิชิตวิศิษฏ์ธรรมธาดา” อธิบดีกรมราชทัณฑ์คนแรกของไทย
6. โรจนกุล
ตระกูลของเจ้าพระยาพิษณุโลก สืบเชื้อสายจากพราหมณ์ศิริวัฒนะ ราชปุโรหิตในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 3 แห่งกรุงศรีอยุธยา
7. อมาตยกุล
เป็นตระกูลขุนนางที่รับราชการต่อเนื่องจากกรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี จนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ โดยลูกหลานได้รับตำแหน่งทางราชการหลากหลาย ไม่ต่ำกว่า 15 รัชกาล
8. ณ นคร
สืบเชื้อสายจากพระเจ้าขัตติยราชนิคม เจ้าผู้ครองนครศรีธรรมราช จากราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราช เคยเป็นหลวงนายสิทธิ์ในกรุงศรีอยุธยา และปลัดเมืองนครศรีธรรมราชในเวลาต่อมา
9. บุรณศิริ
ต้นสกุลคือเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี สืบสายจากพราหมณ์เมืองพาราณสี เข้ารับราชการตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์ และได้เป็นเจ้าพระยาธรรมกรณาธิบดีในรัชกาลที่ 4
10. ราชตระกูลสายสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก
สืบสายจากเจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ผู้เป็นราชทูตเดินทางไปฝรั่งเศสในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ สายราชสกุลที่สืบมา ได้แก่ นรินทรางกูร, เทพหัสดิน, มนตรีกุล, อิศรางกูร, เจษฎางกูร และนรินทรกุล
*หมายเหตุ: ภาพเปิดบทความ คือพระรูปหมู่เจ้านายผู้สืบสายราชสันตติวงศ์สายตรงในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ซึ่งเป็นพระราชโอรสในรัชกาลที่ 2
ใส่ความเห็น